Leges van gemeentes omlaag: zo zit het

Door de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is er behoorlijk wat veranderd in de bouw. Het gaat dan vooral om borgingsplannen en technische inspecties: daar is nu een kwaliteitsborger voor nodig. Dat wil niet zeggen dat de gemeente buitenspel staat. Er moet nog steeds een omgevingsvergunning worden aangevraagd. De kosten daarvan blijken alleen nogal uiteen te lopen. Goed nieuws: de leges van gemeentes gaan omlaag.

Vergunningen bij de gemeente

Met de nieuwe wet is werkt de wereld van bouwvergunningen anders. Of eigenlijk, er bestaat niet meer zoiets als ‘De Bouwvergunning’.  

Een bouwvergunning wordt nu opgesplitst in twee delen: een bouwactiviteit en een omgevingsplanactiviteit bouwen.

• Bouwactiviteit: Dit is het technische deel van de bouwvergunning. Het gaat over hoe het gebouw wordt gebouwd en of het voldoet aan de technische regels die zijn opgesteld in het Besluit bouwwerken leefomgeving. Dit deel valt onder de Wkb.
• Omgevingsplanactiviteit bouwen: Dit is het ruimtelijke deel van de bouwvergunning. Het gaat over of het gebouw past in de omgeving en of het voldoet aan de regels van het omgevingsplan van de gemeente en welstand.

Als een bouwplan niet helemaal past binnen het omgevingsplan, maar de gemeente ziet het bouwproject toch wel zitten, dan kan er een uitzondering gemaakt worden. Dit heet een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (bopa). Voor zo’n uitzondering worden vaak extra kosten in rekening gebracht. 

Kosten voor een vergunning

Voor een vergunning moet je de gemeente betalen: de leges. De kosten lopen per gemeente enorm uiteen. 

De gemeente heft al leges op het moment dat je de vergunning aanvraagt. Dat betekent dat je ook betaalt als je de vergunning niet krijgt.

Over het algemeen gaan de leges wel omlaag als je het vergelijkt met de oude situatie (voor 1 januari 2024, toen de Wkb inging). 

Involon (weten veel over belastingen, vooral voor gemeenten) deed onderzoek naar de leges. Vereniging Eigen Huis maakte er een handige visuele tool bij. Daaruit komen wat dingen die opvallen.

De voorfase 

Voor het aanvragen van de vergunning voor de omgevingsplanacitiviteit wordt een (niet verplicht) omgevingsoverleg gehouden. Er zijn veel verschillende manieren waarop gemeenten de kosten berekenen voor het omgevingsoverleg. Ook hier hebben sommige gemeenten vaste tarieven, andere rekenen verschillende tarieven afhankelijk van het aantal overleggen of adviseurs. Bijna alle gemeenten geven je het geld terug dat je hebt betaald voor het omgevingsoverleg als je daarna een vergunning aanvraagt. Dat is soms meer dan het bedrag dat je moet betalen voor de vergunning: je zou dan geld toe krijgen. Daarom wordt nu gekeken naar een maximum.

Tarieven voor de ruimtelijke toets 

Door de nieuwe Wkb zijn er nu twee soorten toetsen voor bouwwerken. 

De bouwtechnische toets en het toezicht tijdens de bouw zelf gaan over hoe het gebouw wordt gebouwd. De ruimtelijke toets gaat over of het gebouw past in de omgeving. Voor bouwwerken in gevolgklasse 1 verandert de manier waarop de kosten worden berekend. De bouwtechnische toets wordt gedaan door de kwaliteitsborgers en de ruimtelijke toets door de gemeente. Voor gevolgklasse 1 bouwwerken kan de gemeente alleen het tarief voor de ruimtelijke toets heffen.

De meeste gemeenten, 77% van degenen die onderzocht werden, berekenen de kosten op basis van de bouwsom. Dat betekent een percentage van die bouwkosten, exclusief grond en BTW. Slechts 17% van de gemeenten vraagt een vast bedrag. Er zijn 49 gemeenten die minder dan € 1.000,- vragen. Het gemiddelde tarief in deze gemeenten is € 412,-. 

Dit is een stuk minder dan het jaar ervoor. 

Gemeente bepaalt zelf

De gemeentes mogen zelf de leges bepalen en mogen ze ook nog aanpassen. Ze zetten zelf een beleid neer waarin ze bepalen wat ze willen doen met deze kosten. De locatie waar je gaat bouwen bepaalt dus de kosten.

Het komt er op neer dat wanneer de gemeente een redelijk tarief rekent, de totale kosten nauwelijks hoger uitkomen dan vorig jaar. In totaal, dus met de kwaliteitsborging erbij. Maar ls de gemeente weinig korting geeft op omgevingsvergunning of duizenden euro’s rekenen, dan gaan de kosten wel omhoog in vergelijking met vorige jaren. Daar kun je zelf niets aan veranderen - aan de gemeente zit je vast.

De bouwtechnische kant regelen wij voor je, als kwaliteitsborger. Dat is zo geregeld in de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Het voordeel: die kwaliteitsborger kun je wél zelf kiezen. Je bent bij ons van harte welkom!